Geschiedenis

"In een tijd waarin zoveel te gronde gaat, moet iets nieuws ontstaan!"          

H. Arnold Janssen

Het begin

De geschiedenis van de missiezusters begint met de Duitse priester Arnold Janssen. In verschillende Europese landen bestonden er eind 18e eeuw al diverse centra voor de vorming van missionarissen, maar in Duitsland nog niet. Arnold Janssen wilde hier verandering in brengen en ging op zoek naar een priester die een vormingshuis zou willen stichten. Hijzelf wilde dat project steunen door te werken aan bewustmaking en fondswerving. Hij wendde zich tot de bisschoppen van Duitsland, Luxemburg en het Duitstalige Zwitserland maar niemand ging op zijn idee in. Velen dachten dat de tijd daarvoor nog niet rijp was. Anderen vonden dat Arnold Janssen niet de juiste persoon was. Hijzelf beaamde dit laatste. Maar de apostolische vicaris van Hongkong, bisschop Raimondi, drong bij hem aan en zei: "Sticht er zelf een man! Wat jou ontbreekt is geloof."

Pioniers van de wereldmissie

Die woorden maakten indruk en hij nam nu zelf het initiatief. In 1875 stichtte hij een missionaire gemeenschap voor mannen in het Nederlandse dorpje Steyl, net over de Duitse grens. In Duitsland zelf was dit toen niet mogelijk omdat de toenmalige regering-Bissmarck de invloed van de kerk sterk probeerde terug te dringen. Tien jaar later kreeg deze gemeenschap de naam 'Gezelschap van het Goddelijk Woord' (Societas Verbi Divini, SVD). Haar hoofddoel werd de verkondiging van het evangelie, vooral onder niet-christenen.

De vrouwen

Tot het vrijwilligerskorps in het missiehuis van Steyl behoorden ook enkele vrouwen. Zij hielden zich bezig met huishoudelijke taken, maar wat ze eigenlijk wilden was missiezuster worden. Dit verlangen was na een aantal jaren voor Arnold Janssen aanleiding voor het stichten van de missiecongregatie van de Dienaressen van de Heilige Geest. (Servae Spiritus Sancti, SSpS) op 8 december 1889. Twee van de vrouwen van dat eerste begin, Zr Maria Helena Stollenwerk en Zr Josefa Hendrina Stenmanns worden vanwege hun bijdrage aan het tot stand komen van de congregatie beschouwd als de mede-stichteressen van de missiezusters SSpS. Bij het overlijden van Helena Stollenwerk in 1900 telde de congregatie 92 leden. Bovendien waren er 86 zusters in opleiding.

De Nederlandse tak

Het duurde nog een hele tijd voor er ook een Nederlandse tak ontstond. De congregatie leefde in Steyl als een Duits eiland op Nederlandse grond; het ontbrak de zusters aan contact met de bevolking. Daarom werd gekozen voor nieuwe vestigingen in Nederland. Toen ze hoorden dat er in Horn vraag was naar zusters voor een kleuter- en naaischool en dat er in Kerkrade dringend een ziekenhuis nodig was besloten ze zich daar in te zetten. De eerste drie zusters verhuisden in 1910 naar Horn waar ze een kleuterschool begonnen met 60 kinderen. In 1911 betrokken enkele zusters hun eerste onderkomen in Kerkrade.
Het ging goed in Kerkrade, dat blijkt wel uit de vele uitbreidingen en vernieuwingen die elkaar vlug en regelmatig opvolgden. Het grootste deel van de patiënten was afkomstig uit Nederland en er werkten ook veel Nederlandse zusters, maar Kerkrade bleef, net als Steyl, bij de Duitse provincie horen toen de Nederlandse tak een zelfstandige provincie werd. In 1913 werd in Uden het retraitehuis, tevens noviciaathuis voor Nederlandse meisjes, geopend. In 1916 kwamen de zusters naar Well waar ze in een verpleeghuis en in het onderwijs werkten. Tot 1920 volgden verder nog nederzettingen in Belfeld, Baexem, Treebeek, Nieuwstad, Hornerheide, Hoensbroek en Sittard. Vanwege de kleur van hun habijt werden de missiezusters al gauw overal de 'blauwe zusters' genoemd. In 1920 kreeg de Nederlandse tak de status van zelfstandigheid.

Een contemplatieve tak

In 1896 had Arnold Janssen ook een contemplatieve tak gesticht: de missiecongregatie van de Dienaressen van de Heilige Geest van de eeuwigdurende aanbidding (Servae Spiritus Sancti de Adoratione Perpetua, SSpSAP). Hun missiewerk zou zijn: het altijddurende gebed voor het Allerheiligste voor de intenties van de kerk en in het bijzonder voor de beide andere missiecongregaties. Meer info vindt u op www.kloostercenakel.nl
De drie kloostergemeenschappen groeiden bijzonder vlug: bij het zilveren jubileum van het missiehuis in 1900 telde het missiewerk van Steyl 190 zusters, 208 priesters, 549 broeders, 99 theologiestudenten en 731 andere leerlingen. Arnold Janssen overleed op 15 Januari 1909 in Steyl.